بوردو در گذر تاریخ -شهری احیا شده برای قرن ۲۱
بوردو در گذر تاریخ (بخش اول):
بندر رومی و سلطهی انگلیسیها
پیش از آنکه بوردو به پایتخت جهانی شراب تبدیل شود، یک بندر مهم رومی بود. با این حال، مهمترین فصل تاریخ اولیهی این شهر، به صدها سال سلطهی انگلستان بازمیگردد که زیربنای ثروت و شهرت امروزی آن را شکل داد.
ریشههای باستانی: “بوردگالا“
تاریخ بوردو به حدود ۳۰۰ سال قبل از میلاد بازمیگردد، زمانی که یک قبیلهی سلتی در این منطقه ساکن بودند. اما شکوه واقعی شهر با ورود رومیها آغاز شد. رومیها این شهر را با نام “بوردگالا” (Burdigala) تأسیس کردند و به دلیل موقعیت استراتژیک آن در رودخانهی گارون (Garonne)، آن را به یک بندر اصلی برای تجارت تبدیل کردند. بوردگالا به سرعت به یک مرکز مهم برای حملونقل کالا و تولیدات کشاورزی، به ویژه شراب، تبدیل شد.
سلطهی انگلیسیها: عصر طلایی تجارت شراب
مهمترین نقطهی عطف در تاریخ بوردو، در سال ۱۱۵۲ اتفاق افتاد. در این سال، النور آکیتین (Eleanor of Aquitaine)، دوشس آکیتن، با هنری پلانتاژنه (Henry Plantagenet)، که بعدها پادشاه انگلستان شد، ازدواج کرد. این ازدواج، بوردو و کل منطقهی آکیتن را تحت سلطهی پادشاهی انگلستان قرار داد.
- تجارت شراب: در طول تقریباً ۳۰۰ سال حکومت انگلیسیها، بوردو به عنوان یک بندر آزاد از مالیات، به یک قطب اصلی برای تجارت شراب با انگلستان تبدیل شد. هزاران بشکه از شراب محلی، معروف به “کلارت“ (Claret)، به انگلستان صادر میشد و این تجارت، ثروت عظیمی را برای بازرگانان و اشراف محلی به ارمغان آورد. این دوره، باعث شد بوردو به شهری پررونق با معماری باشکوه و زیرساختهای تجاری پیشرفته تبدیل شود.
- پایان سلطه: این دوران در سال ۱۴۵۳ و با پایان جنگ صدساله به پایان رسید. با پیروزی فرانسه، بوردو به خاک این کشور بازگشت، اما میراث تجارت و ثروتش، آیندهی آن را برای همیشه تضمین کرد.
این دوران، نه تنها بوردو را به یک شهر ثروتمند تبدیل کرد، بلکه هویت آن را به عنوان یک بندر جهانی و پایتخت شراب در اذهان عمومی تثبیت کرد.
بوردو در گذر تاریخ (بخش دوم):
عصر طلایی قرن هجدهم و تحولات شهری
پس از بازگشت به حاکمیت فرانسه، بوردو در قرن هجدهم، عصر جدیدی از شکوفایی را آغاز کرد. با گسترش تجارت جهانی، به ویژه در صنعت شراب، ثروت بیسابقهای وارد شهر شد که منجر به بازسازی و مدرنسازی کامل آن شد.
رونق تجارت جهانی شراب
در این دوره، بوردو تنها به انگلستان شراب صادر نمیکرد، بلکه بازارهای جدیدی در سراسر اروپا و آمریکا پیدا کرده بود. تجارت شراب به همراه کالاهای وارداتی از مستعمرات، بوردو را به یک قطب اصلی اقتصادی تبدیل کرد. این ثروت، فرصتی برای مقامات شهری فراهم کرد تا چهرهی قرون وسطایی شهر را به یک پایتخت باشکوه تبدیل کنند.
تحولات شهری بزرگ: شاهکار “تورنی“
مهمترین معمار این تحول، مارکیز دو تورنی (Marquis de Tourny)، مدیر منطقهای (Intendant) بوردو بود. او در فاصله سالهای ۱۷۴۳ تا ۱۷۵۷، برنامهی نوسازی شهری بزرگی را به اجرا گذاشت که شهر را برای همیشه تغییر داد.
- میدان بورس (Place de la Bourse): این میدان که در ابتدا با نام “میدان سلطنتی” شناخته میشد، یکی از نمادهای اصلی این دوره است. طراحی این میدان، با ساختمانی که نمایانگر ظرافت معماری قرن هجدهم است، نمادی از قدرت و ثروت تجاری بوردو بود. آینهی آبی (Miroir d’eau) در مقابل این میدان که امروزه محبوبترین مکان برای گردشگران و دانشجویان است، بازتابدهندهی شکوه این بناست.
- بناهای رودخانه گارون: تمامی ساختمانهایی که در امتداد رودخانهی گارون ساخته شدند، با نماهای سنگی یکدست و تراسهای بلند، حس هماهنگی و زیبایی بینظیری را ایجاد میکنند که بوردو را به “پاریس کوچک” مشهور کرد.
- تئاتر بزرگ (Grand-Théâtre): این بنا، که در سال ۱۷۸۰ افتتاح شد، یکی از زیباترین سالنهای تئاتر قرن هجدهم است و نمایانگر غنای فرهنگی بوردو در آن زمان است.
این دوره، هویت بوردو را از یک شهر تجاری به یک شهر هنری و معماری تبدیل کرد و پایههای ثروت و زیبایی امروزی آن را بنا نهاد.
بوردو در گذر تاریخ (بخش سوم):
قرن نوزدهم و بیستم، شهری از تجارت و تعارض
پس از عصر طلایی قرن هجدهم، بوردو در قرن نوزدهم با چالشهای بزرگی روبرو شد. با این حال، با انعطافپذیری و نوآوری، توانست جایگاه خود را به عنوان یکی از مهمترین شهرهای فرانسه حفظ کند.
بیماری انگور و بحران اقتصادی
در اواسط قرن نوزدهم، صنعت شراب بوردو با یک فاجعهی بزرگ روبرو شد: بیماری فیللوکسرا (Phylloxera). این آفت میکروسکوپی، تاکستانهای منطقه را به شدت نابود کرد و باعث یک بحران اقتصادی عمیق شد. با این حال، بافندگان شراب با پیوند زدن بوتههای انگور فرانسوی به ریشههای مقاوم آمریکایی، توانستند تاکستانها را نجات دهند و صنعت شراب بوردو را احیا کنند. این تجربه، نمادی از انعطافپذیری و نوآوری مردم بوردو است.
نقش در جنگهای جهانی
در طول جنگ جهانی اول و دوم، بوردو به دلیل موقعیت استراتژیکش به عنوان یک بندر بزرگ، نقشی حیاتی ایفا کرد. در طول جنگ جهانی اول، دولت فرانسه به طور موقت به بوردو منتقل شد. در جنگ جهانی دوم نیز، این شهر توسط نیروهای آلمانی اشغال شد و بندر آن تحت کنترل آنها قرار گرفت. این تجربیات، زخمهایی عمیق بر تاریخ شهر گذاشت.
- رکود بندری: در اواسط قرن بیستم، با ظهور کشتیهای بسیار بزرگتر، بندر بوردو به دلیل عمق کم رودخانه، اهمیت خود را از دست داد و رونق تجاری آن رو به افول گذاشت.
این دوران، بوردو را از یک بندر شلوغ و پرهیاهو به یک شهر آرامتر تبدیل کرد و راه را برای یک تحول بزرگ شهری در آینده هموار ساخت.
بوردو در گذر تاریخ (بخش چهارم):
شهری احیا شده برای قرن ۲۱
از دههی ۱۹۹۰ میلادی، بوردو یک پروژهی بازسازی شهری گسترده را آغاز کرد که هدف آن احیای مرکز شهر و بازگرداندن رونق به آن بود. این تحولات، بوردو را به یک شهر مدرن، گردشگری و دانشجویی تبدیل کرد.
میراث جهانی یونسکو و احیای شهر
یکی از مهمترین عوامل این تحول، قرار گرفتن بخش قدیمی بوردو در فهرست میراث جهانی یونسکو در سال ۲۰۰۷ بود. این عنوان، نه تنها به شهر اعتبار بینالمللی بخشید، بلکه باعث جذب سرمایهگذاری برای مرمت و بازسازی ساختمانهای تاریخی شد. نماهای سنگی ساختمانها پاکسازی شد، خیابانها به پیادهروهای جذاب تبدیل شدند و خطوط تراموای مدرن، چهرهی شهری را به کلی دگرگون کرد.
- رویکرد سبز و پایدار: بوردو به یک شهر پیشرو در زمینههای محیط زیستی و حملونقل عمومی تبدیل شده است. سیستم تراموای مدرن آن، به کاهش ترافیک کمک کرده و استفاده از دوچرخه در میان مردم و دانشجویان رواج یافته است.
- شهر شراب (Cité du Vin): برای ارج نهادن به تاریخچهی شراب، یک موزهی خیرهکننده و مدرن به نام “شهر شراب“ ساخته شد که به تاریخ، فرهنگ و تمدن شراب در سراسر جهان میپردازد. این بنا با معماری منحصربهفردش، نمادی از بوردو نوین است.
یک قطب دانشگاهی پویا
بوردو با داشتن چندین دانشگاه و مدرسهی بزرگ، یک مرکز مهم دانشجویی در فرانسه است. دانشگاه بوردو، یکی از بزرگترین و معتبرترین دانشگاههای فرانسه است که رشتههای متنوعی را ارائه میدهد. زندگی دانشجویی در بوردو، با وجود کافهها و رستورانهای متعدد، جشنوارههای فرهنگی و فضاهای سبز، بسیار جذاب و پر جنبوجوش است.
بوردو امروز، با موفقیت گذشتهی باشکوه خود را با انرژی و نوآوری دوران معاصر ترکیب کرده است. این شهر، مکانی ایدهآل برای دانشجویانی است که به دنبال یک تجربهی آموزشی و فرهنگی بینظیر هستند.